Tarih Vakfı İzmir Yedi İklim Söyleşileri-13
Tarih Vakfı İzmir Yedi İklim Söyleşileri-13
Osmanlı’da 18.Yüzyılda Para Vakıfları
Konuşmacı: Prof. Dr. Ayşe Nükhet Adıyeke
Tarih: 15 Aralık 2016, Perşembe
Yer:Türkan Saylan Kültür Merkezi, Kıbrıs Şehitler Caddesi No:12 K.5 Alsancak-İzmir
Saat: 19.00
İslami Finans Kurumlarının İlham Kaynağı Olarak
OSMANLI ‘DA 18. YÜZYILDA PARA VAKIFLARI
18. Yüzyılda tüm eski dünyayı etkisi altına alan merkantil ekonomi özellikle Osmanlı’nın ticaret yoğun ekonomiye sahip liman kentlerinde bir sermaye baskısı yarattı. Paranın yaygın olarak dönüşüme geçirilemediği bu kentlerde özellikle Müslüman’lar arasında parayı hayır işleri için kullanmak amacıyla İslam hukukunun vakıf kurumundan yararlanıldı.
İslam teologları tarafından farklı mezheplere ve farklı okullara göre meşruluğu döneminde bile uzun tartışmalara ve ulema arasında fikir ayrılıklarına yol açmasına karşın para vakıfları pratikte Osmanlı coğrafyasının belli noktalarında uygulanmıştır. Vakıf kurumu genellikle hukuksal olarak taşınmaz mallarının üçte birini geçmemek koşuluyla kişinin zenginliğini hayır işleri için kullanabileceği ve bu işi de mütevelli olarak kendi soyundan gelenlere devretmesiyle malının müsadereden korunmasını sağlayan bir sistem olarak tanımlanabilir. Ancak uygulamada çoğunlukla bu üçte bir kuralına uyulmadığı gibi askeri ve ilmiye sınıfından pek çok kişinin mal varlığının korunmasında önemli bir kaynak olmuştur.
Osmanlı egemenliğinde topraklar üç şekilde idare olunur: Miri topraklar, mülk topraklar ve vakıf topraklar. Ancak para vakıfları bunlardan tamamen farklı olarak kişinin sahip olduğu sermayeyi ihtiyaç sahiplerine belli sürelerle borç olarak vermesi ve o süre sonunda belirlenen paranın faiziyle belli hayır işlerini gerçekleştirmesi temel işleyişi üzerine kurulmuştur. Seminerimizde Osmanlı’da para vakıflarının pratik uygulamaları örnekleriyle ele alınacaktır.